برای بهبود آسیب ورزشی چه کنیم؟
احتمال
ایجاد آسیبهای ورزشی هم برای افرادی وجود دارد که به صورت حرفهای فعالیت
ورزشی انجام میدهند و هم کسانی که به صورت مقطعی ورزش میکنند.
آیا
شما هم با کسانی که از ترس صدمهدیدن، ورزش را کنار میگذارند، برخورد
داشتهاید؟ همانهایی که فکر میکنند نباید تکان بخورند، مبادا که دست و
پایشان خراش بردارد، رگ به رگ شود یا بدتر از آن استخوانشان بشکند!
اگر
خودتان هم اینطور فکر میکنید و از ترس چنین آسیبهایی، ورزش را از
برنامه روزانهتان حذف کردهاید، خوب است در این مورد تجدیدنظر کنید؛ چرا
که شاید بتوان از بروز این مشکلات پیشگیری کرد یا شاید روشهای درمان
سادهتر از آن چیزی باشد که شما فکر میکنید.
ورزشکاران و
کسانی که مشغول انجام ورزشهای سنگین و حرفهای هستند، بیشتر در معرض آسیب
های ورزشی قرار دارند یا افرادی که بندرت ورزش میکنند و عادت به
فعالیتهای جسمی مداوم ندارند؟ شاید این یکی از مهمترین سوالاتی باشد که
برای من و شما مطرح میشود؛ پرسشی که باید پاسخش را بدانیم تا بتوانیم از
بروز این آسیبها پیشگیری کنیم.
دکتر شهرزاد خسروی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به این سوال چنین پاسخ میدهد:
احتمال
ایجاد آسیبهای ورزشی هم برای افرادی وجود دارد که به صورت حرفهای فعالیت
ورزشی انجام میدهند و هم کسانی که به صورت مقطعی ورزش میکنند. به این
معنا که اگر شدت فعالیت و سطح تمرینات ورزشکاران حرفهای بسیار زیاد باشد و
همچنین به دلیل تمرینات مکرر ممکن است در معرض آسیبهای ورزشی قرار
بگیرند.
از طرف دیگر، افرادی که به صورت غیرحرفهای و
تفریحی فعالیت جسمی انجام میدهند نیز به دلیل آماده نبودن سیستم اسکلتی،
عضلانی و نداشتن آمادگی جسمانی لازم ممکن است دچار این آسیبها شوند.
اما
نکته مهم این است که اغلب آسیبهای ورزشی، به شیوه های خاصی قابل پیشگیری
است و همچنین در صورتی که در سطح خفیف ایجاد شود، به طور موثر قابل درمان
خواهد بود.
پس از ایجاد آسیب، فرد نباید عضو آسیبدیده را خیلی حرکت دهد
آسیبهای ورزشی به دو دسته حاد و مزمن تقسیم میشوند:
آسیبهای
حاد شامل مواردی است که زمینه آسیب وجود نداشته باشد و یک عضو بدن فرد در
سلامت کامل به سر ببرد، اما به علت وارد شدن ضربه ای شدید و ناگهانی به آن
بخش از بدن، او دچار آسیب شود. به عنوان نمونه پیچخوردگی مچپا، در
رفتگیهای شانه یا زانو، خراشیدگی، کبودیها و کشیدگی عضلات یا شکستگیها
از آسیبهای حادی است که میتواند برای افراد سالمی ایجاد شود که از قبل
هیچ مشکلی نداشتهاند.
در آسیبهای مزمن معمولا زمینه آسیب
از قبل وجود داشته است؛ به این معنا که در قسمتی از سیستم عضلانی، اسکلتی
بدن فرد دچار مشکلی بوده که به علت انجام فعالیت جسمی شدید و بیش از حد،
آسیب کهنه دوباره بروز کرده و مانند مشکلی جدید نمایان میشود. کمردرد از
جمله آسیبهای مزمن است.
کدام آسیب در کدام ورزش؟
هر
قست از دستگاه عضلانی اسکلتی ممکن است دچار آسیب شود، اما بعضی آسیبها
بر اثر فعالیتهایی خاص بروز میکند یا در کل شایعتر است که با شناخت
آنها میتوانیم در زمان مناسب از بروزشان پیشگیری کنیم.
معمولا
در تمام فعالیتهای ورزشی برخی از آسیبها مانند گرفتگی، خراشیدگی و
کشیدگی به صورت مشترک مشاهده میشود، ولی برخی از ورزشها هم به دلیل شرایط
و ویژگیهای خاص میتواند موجب بروز آسیبهای بخصوصی شود.
به
عنوان مثال آسیبهایی که در دست بسکتبالیستها ایجاد میشود معمولا در
فوتبال دیده نمیشود، اما پیچ خوردگی مچ پا صدمهای است که هم میان
فوتبالیستها و هم بسکتبالیست ها، شایع است.
صدماتی که در ناحیه شانه ایجاد میشود نیز مشکلی شایع میان شناگران بوده و آسیب مهرههای کمری نیز اغلب با ژیمناستیک در ارتباط است.
اقداماتی که باید انجام دهیم
وقتی
مچ پای کسی پیچ میخورد، خیلیها دوست دارند نقش پزشک را بازی کنند و
دردش را تسکین دهند؛ یکی برایش کیسه یخ میآورد و دیگری کیسه آب جوش. یکی
توصیه میکند پایش را با زردچوبه بمالد و ببندد و شخصی دیگر میگوید نباید
تکان بخورد، اما این که چه کسی درست میگوید و حرف کدام یک اشتباه است،
معمولا نادیده گرفته میشود.
همه این شیوههای خوددرمانی
هم در حالی است که متخصصان برای تسکین بخشیدن صدمات ورزشی یا اتفاقاتی که
به صورت ناگهانی در سیستم اسکلتی ـ عضلانی افراد رخ میدهد، اقدامات
ویژهای را توصیه میکنند.